Η βιταμίνη D δεν προσφέρει προστασία από το Αλτσχάιμερ
Δεν υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η βιταμίνη D προστατεύει από το Αλτσχάιμερ, τη νόσο του Πάρκινσον, τη σκλήρυνση κατά πλάκας και άλλες νευροεκφυλιστικές ασθένειες.
Αυτό ήταν το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν ερευνητές στην Αυστραλία, μετά από συστηματική ανασκόπηση και ανάλυση περισσότερων από 70 κλινικών και προ-κλινικών μελετών.
Αναφέρουν τα ευρήματά τους σε μια δημοσίευση του Διατροφική Νευροεπιστήμη.
Ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Krystal Iacopetta, υποψήφιος διδακτορικού στο Πανεπιστήμιο της Αδελαΐδας, λέει, «Παλαιότερες μελέτες διαπίστωσαν ότι οι ασθενείς με νευροεκφυλιστική ασθένεια έτειναν να έχουν χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης D σε σύγκριση με υγιή μέλη του πληθυσμού».
Αλλά αυτό που δεν ήταν σαφές από αυτά, σημειώνει αυτή η ίδια και οι συνάδελφοί της, είναι αν η χαμηλή βιταμίνη D συμβάλλει στον νευροεκφυλισμό ή απλώς τη συνοδεύει.
Η ανάλυσή τους, λέει ο Iacopetta, έρχεται σε αντίθεση με την «αναδυόμενη πεποίθηση […] ότι τα υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης D μπορούν να επηρεάσουν θετικά την υγεία του εγκεφάλου».
Ωστόσο, ενώ δεν βρήκαν ισχυρές ενδείξεις για «νευροπροστατευτικό» ρόλο για τη βιταμίνη D, δεν αποκλείουν ότι η «βιταμίνη ηλιοφάνειας» μπορεί να είναι δείκτης για κάποιο άλλο προστατευτικό παράγοντα.
Η έκθεση σε υπεριώδεις ακτίνες από τον ήλιο, «ανεξάρτητη από την παραγωγή βιταμίνης D, μπορεί να είναι προστατευτική έναντι της σκλήρυνσης κατά πλάκας, της νόσου του Πάρκινσον και της νόσου του Αλτσχάιμερ», σημειώνουν οι συγγραφείς.
Προσθέτουν ότι απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για τον προσδιορισμό ενός μηχανισμού μέσω του οποίου η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία μπορεί να έχει αυτό το αποτέλεσμα.
Νευροεκφυλιστική ασθένεια
Οι νευροεκφυλιστικές ασθένειες είναι εκείνες που καταστρέφουν και σκοτώνουν τα νευρικά κύτταρα, ή τους νευρώνες, στον εγκέφαλο και σε άλλα μέρη του κεντρικού νευρικού συστήματος. Ενώ έχουν αυτό το χαρακτηριστικό κοινό, οι αιτίες, τα συμπτώματά τους και ο τρόπος με τον οποίο προχωρούν μπορεί να διαφέρουν σημαντικά.
Η νόσος του Alzheimer, για παράδειγμα, είναι μια νευροεκφυλιστική ασθένεια που προκαλεί άνοια και των οποίων τα χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν τη συσσώρευση ορισμένων τοξικών πρωτεϊνών στον εγκέφαλο.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι το Parkinson, μια ασθένεια που σκοτώνει κύτταρα που παράγουν ντοπαμίνη, μια χημική ουσία που χρειάζεται ο εγκέφαλος για τον έλεγχο της κίνησης και άλλων λειτουργιών.
Η σκλήρυνση κατά πλάκας (MS) είναι μια ασθένεια που προσβάλλει το προστατευτικό κάλυμμα στις ίνες που συνδέουν τους νευρώνες μεταξύ τους, προκαλώντας βλάβη στην επικοινωνία και, τελικά, θάνατο των κυττάρων.
Ενώ το Αλτσχάιμερ και το Πάρκινσον είναι πιο συνηθισμένα σε ηλικιωμένα άτομα, η σκλήρυνση κατά πλάκας τείνει να χτυπήσει νωρίτερα στη ζωή.
Βιταμίνη D, ηλιοφάνεια και υγεία
Το σώμα μας παράγει βιταμίνη D όταν οι ακτίνες UV από τον ήλιο πέφτουν στο εκτεθειμένο δέρμα.Είναι επίσης φυσικό σε ορισμένα τρόφιμα και σε εμπλουτισμένα προϊόντα.
Για πολλούς ανθρώπους, αυτές οι πηγές βιταμίνης D μπορεί να αρκούν, αλλά ορισμένες ομάδες μπορεί να χρειαστεί να λαμβάνουν συμπληρώματα για να καλύψουν τις καθημερινές τους ανάγκες.
Είτε η βιταμίνη D προέρχεται από την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία, τα τρόφιμα ή τα συμπληρώματα διατροφής, πρέπει να υποβληθούν σε δύο χημικές αλλαγές πριν το σώμα μπορεί να το χρησιμοποιήσει. Η μία αλλαγή συμβαίνει στο ήπαρ και η άλλη συμβαίνει κυρίως στα νεφρά.
Η βιταμίνη D είναι σημαντική για την υγεία με διάφορους τρόπους. Βοηθά το σώμα να φτιάχνει και να διατηρεί οστά, να ρυθμίζει την ανάπτυξη των κυττάρων, να ελέγχει τους μύες, να μειώνει τη φλεγμονή και να ρυθμίζει την ανοσοποιητική λειτουργία.
Σε ορισμένους από αυτούς τους ρόλους, η βιταμίνη D αλληλεπιδρά άμεσα με γονίδια που καθοδηγούν στα κύτταρα πώς να φτιάξουν τις πρωτεΐνες που ελέγχουν τις διάφορες λειτουργίες.
Δεν υπάρχει «αιτιώδης ρόλος» στη νευροπροστασία
Η Iacopetta και οι συνάδελφοί της σημειώνουν ότι ένας αυξανόμενος αριθμός μελετών υποδηλώνει - με βάση "συσχετιστικά στοιχεία" - ότι "η βιταμίνη D είναι νευροπροστατευτική".
Αυτό οδήγησε σε αύξηση της «κλινικής και προκλινικής εξερεύνησης» της πιθανότητας η βιταμίνη να χρησιμοποιηθεί ως θεραπεία νευροεκφυλιστικών ασθενειών.
Για τη μελέτη τους, έψαξαν σε γνωστές βάσεις δεδομένων για αναφορές κλινικών και προκλινικών μελετών που διερεύνησαν τη βιταμίνη D σε νευροεκφυλιστική νόσο.
Από μια αρχική προβολή που απέδωσε 231 μελέτες, μείωσαν τη λίστα σε 73 εφαρμόζοντας «αυστηρά κριτήρια». Αυτές περιελάμβαναν το γεγονός ότι οι αναφορές έπρεπε να περιγράψουν «πρωτότυπες μελέτες» που εξέτασαν την επίδραση των επιπέδων βιταμίνης D ή την έκθεση στον ήλιο στη νευροεκφυλιστική νόσο.
Η Iacopetta λέει ότι η ανάλυσή τους έλαβε υπόψη τη μεθοδολογία, το μέγεθος του δείγματος και τα αποτελέσματα, τόσο στις «ομάδες θεραπείας όσο και στις ομάδες ελέγχου».
Αλλά οι συγγραφείς δεν βρήκαν «κανένα πειστικό στοιχείο που να υποστηρίζει τη βιταμίνη D ως προστατευτικό παράγοντα για τον εγκέφαλο».
Αντίθετα, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι «η σχέση μεταξύ βιταμίνης D και εγκεφαλικών διαταραχών είναι πιθανό να είναι συσχετιστική - σε αντίθεση με μια άμεση αιτιώδη σχέση».
Το υπεριώδες φως μπορεί να επηρεάσει τον εγκέφαλο με άλλα μέσα
Τα ευρήματα, ωστόσο, δεν αποκλείουν την πιθανότητα η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία να ωφελήσει τον εγκέφαλο «με τρόπους διαφορετικούς από εκείνους που σχετίζονται με τα επίπεδα της βιταμίνης D», σημειώνει ο ανώτερος συγγραφέας της μελέτης Mark R. Hutchinson, ο οποίος είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Αδελαΐδας .
Εξηγεί ότι «μερικές πρώιμες μελέτες» έχουν δείξει ότι η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία από τον ήλιο μπορεί να έχει «θετικό αντίκτυπο» στη σκλήρυνση κατά πλάκας και παρόμοιες νευρολογικές διαταραχές.
Τα ευρήματά τους επιτρέπουν την πιθανότητα «το υπεριώδες φως να επηρεάσει τις μοριακές διεργασίες στον εγκέφαλο με τρόπο που δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τη βιταμίνη D», προσθέτει.
Πρέπει να γίνει πολύ περισσότερη έρευνα προτού μπορέσουμε να «κατανοήσουμε πλήρως τι συμβαίνει», καταλήγει.
«Δεν μπορούσαμε να αποδείξουμε σαφή ρόλο για ένα νευροπροστατευτικό όφελος από τη βιταμίνη D για οποιαδήποτε από τις ασθένειες που ερευνήσαμε».
Krystal Iacopetta
